Farklı Bir Ramazan 2020 -6 : Oruç
Bismillahirrahmanirrahim.
5. ORUÇ.
Ramazan Okulunun en önemli dersi K. Kerim’den sonra Oruçtur. Ramazan Ayı deyince aklımıza Oruç, Oruç ibadeti deyince de Ramazan Ayı gelir. Oruç Farsça’ dan dilimize geçmiş bir terimdir. Arapçası Savm (çoğulu ise Sıyam) dır.
Kur’an-ı Kerim’de Bakara Suresi 183, 184 ve 185. ayetlerinde Cenab-ı Hak (cc) Oruçla ilgili temel bilgileri vermektedir. Ayrıntılarını ise her konuda olduğu gibi sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed’ den (sav) öğreniyoruz.
Şöyle ki; Bakara Suresi;
183. ayette Allah (cc) ‘Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.’diyor. Ayet açık ve net. Bu ayetten çıkarımlarımız neler olmalıdır?
– Oruç, İman edenlere (yani Müslümanlara) farz kılınmış bir ibadettir. Neden?
– Allah’a (cc) karşı gelmekten sakınmamız için. Ne gibi?
– Sizden öncekilere farz kılındığı gibi.
(Özelde Yahudi ve Hıristiyanlar olmak üzere genelde, Hz. Adem’ den (as) Peygamberimize (sav) gelinceye kadar, gönderilmiş tüm Peygamberlere ve ümmetlerine de Oruç farz kılınmış, ancak şekli, gün sayısı ve içerik olarak bazı farklılıklar arz etmiştir.)
184. ayette Allah (cc) ‘Oruç, sayılı günlerdedir. Sizden kim hasta, ya da yolculukta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler ise bir yoksul doyumu fidye verir. Bununla birlikte, gönülden kim bir iyilik yaparsa (mesela fidyeyi fazla verirse) o kendisi için daha hayırlıdır. Eğer bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.’
– bu ayette, bu yazıdaki konumuzla alakalı olarak ‘Oruç, sayılı günlerdedir.’ buyuruluyor. (Yani ömür boyu senenin her günü değil, her sene belli zamanda ve sayılı günlerde. O sayılı günleride hemen peşinden gelen 185. ayette şöyle açıklıyor Allah Teala (cc)),
185. ayette ise Allah (cc) ‘(O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur’an’ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidayete ulaştırmasına karşılık Allah’ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir.’
Bu ayette ise Allah Teala (cc),
– bir önceki ayette bahsettiği sayılı günlerin ‘ Ramazan Ayı’ olduğunu,
– o Ramazan Ayı’nın, hidayet rehberimiz ve hayat kitabımız olan Kur’an-ı Kerimin indirildiği ay olduğunu,
– ve bu aya kavuşanların Oruç tutmaları gerektiğini, haber veriyor.
Bu üç ayete baktığımız da, ana hatlarıyla şunları görmemiz gerekir. Oruç, farz bir ibadettir ve sayılı günler olan Ramazan Ayı’nda tutulur.Sayılı günlerden maksatsa, daha önce özellikle Yahudi ve Hıristiyan toplumlarda farklı gün ve aylarda farklı şekillerde tutulan Oruçların bir disipline oturtulması, zaman, gün sayısı ve şekil açısından düzenlenmiş olmasıdır.
Not: Bu konularda daha kapsamlı bilgi edinmek isteyenler Tefsir Kitaplarına müracaat edebilirler.
Oruçla ilgili sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed’ de (sav) şöyle buyurmuştur;
“İslâm beş temel üzerine bina kılınmıştır: Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Resulü olduğuna şahitlik etmek (Kelime-i Şehadet). Namazı dosdoğru kılmak, zekâtı hakkıyla vermek, Allah’ın evi Kâbe’yi haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak.”
“Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah’tan (cc) bekleyerek Ramazan Orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.”
“Oruç tutunuz ki, (madden ve mânen) sıhhat (sağlık ve afiyet) bulasınız!”
Hadislerden anladığımıza göre;
- Oruç, İslam binasının temel taşlarından (İslam’ ın 5 şartından) biridir. Kim mazeretsiz bir şekilde Oruç tutmazsa dinine zarar vermiş olur.
- Oruç, geçmiş günahlarımızın affedilmesi için bir sebeptir.
- Oruç, maddi-manevi sağlık ve sıhhatli olmamıza bir vesilesidir. gibi…
Peygamber Efendimizin (sav) Oruçla alakalı çok sayıda Hadisleri vardır, ancak yazımız çerçevesinde bu örnek hadisleri seçtik.
Şimdi bu ayet ve hadisler ışığında İslam Alimleri’ miz Oruç ibadetini nasıl tarif etmişler ona bakalım. Benim en çok beğendiğim ve anlaşılır bulduğum tarif şudur;
Oruç, kelime olarak; ‘ bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak, engellemek’ anlamlarına gelir.
Dini anlamda ise Oruç; ‘ imsak vaktinden iftar vaktine kadar(sabah ezanı ile akşam ezanı arası), bir amaç uğruna ve bilinçli olarak, yeme içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak ‘ demektir.
Bu tariften de anlaşıldığına göre;
- orucun bir vakti vardır ve o vakitte tutulmalıdır,
- oruç bir amaç uğruna tutulmalıdır, (en yüce amaç ise Allah’ın (cc) rızasını kazanmaktır.)
- oruç bilinçli olarak tutulmalıdır, (buradaki bilinçten kasıt niyettir. Yani ne yaptığımızı kalben bilmemizdir.)
- oruçlu iken herhangi bir şey yeme-içme ve cinsel ilişki yasaktır.
Evet Oruçla ilgili temel prensipler bunlardır. Bunların dışında Orucumuzun sevap ve kalitesini artıracak prensiplerde vardır. Önemli olan bu prensiplere uygun ve Rabbimiz tarafından ‘kabul olmuş’ bir Oruç tutabilmektir.
Bu vesileyle, Yüce Rabbimiz Allah (cc) tutmuş olduğumuz ve tutacağımız tüm Oruçlarımızı katında kabul eylesin inaşallah…amin.
Ramazan Okulunun diğer yazılarında buluşmak dileğiyle, ALLAH’A (cc) EMANET OLUNUZ…
Diğer Yazılar:
Hocama çok teşekkür ediyorum.Bu mubarek ayda bilgilerin tazelenmesi sağlamak okuma alışkanlığı kazanmamış toplumda çok önemli, çok bildiğimizi zannedip ahkâm kesmeyi çok seviyoruz.Onun için hocamın yazılarını önemsiyorum,ve takip ediyorum.